Sáng ngày 08/8/2017, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) đã tổ chức Diễn đàn khoa học “Những bài học kinh nghiệm rút ra qua đánh giá việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020”.

Diễn đàn có sự tham gia của gần 60 đại biểu là các nhà khoa học, đại diện các ban, ngành liên quan và đại diện các hội thành viên, tổ chức KH&CN trực thuộc của Liên hiệp Hội Việt Nam. TS Nghiêm Vũ Khải, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam và ông Nguyễn Minh Tiến, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác, Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương đồng chủ trì Diễn đàn.

Chương trình xây dựng nông thôn mới trong hơn 06 năm qua với những kết quả đạt được đã góp phần làm thay đổi căn bản diện mạo nông thôn cả nước, từng bước làm giảm khoảng cách giữa nông thôn với đô thị. Nổi bật là việc xây dựng nông thôn mới đã làm cho bộ mặt nhiều vùng nông thôn khang trang, xanh, sạch đẹp hơn; hạ tầng thiết yếu về giao thông, thủy lợi, văn hóa, y tế, giáo được đầu tư nâng cấp, xây dựng; sản xuất nông nghiệp tiếp tục phát triển mang lại hiệu quả kinh tế cao; số hộ nghèo giảm nhanh, đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn từng bước được cải thiện.

Đại diện cho Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương, ông Nguyễn MinhTiến đã cho biết, đến nay, cả nước đã có trên 31% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, bình quân cả nước đạt 13,87 tiêu chí/xã.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, trong quá trình triển khai thực hiện chương trình, ông Tiến cũng cho rằng còn bộc lộ nhiều hạn chế, điển hình là việc tổ chức sản xuất trong nông nghiệp còn chưa liên kết bền vững, cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới còn hạn chế. Ở một số địa phương, việc xây dựng đời sống văn hóa còn hình thức, môi trường nông thôn vẫn tiếp tục bị đe dọa, việc thực hiện và đánh giá còn hình thức, chạy theo thành tích…

Trong thời gian tới, ông Tiến cũng mong muốn Liên hiệp Hội Việt Nam và các nhà khoa học tham gia trực tiếp và tích cực hơn nữa trong việc triển khai thực hiện Quyết định 45/QĐ-TTg ngày 12/01/2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chương trình Khoa học và Công nghệ phục vụ xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020.

Các nhà khoa học thuộc Liên hiệp Hội Việt Nam tham gia diễn đàn cũng đã sôi nổi thảo luận, đưa ra nhiều ý kiến đóng góp, tập trung vào các vấn đề lớn trong quá trình triển khai thực hiện xây dựng nông thôn mới trong cả nước.

Theo ông Trần Duy Khanh, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và đào tạo doanh nhân (APEC), hiện nay, thực hiện quy hoạch trong nông thôn mới là quy hoạch ngược, chỉ có quy hoạch ở cấp xã mà không có quy hoạch ở cấp huyện, cấp tỉnh. Một số điểm sáng dễ nhìn thấy đó là các công trình về đường và điện thì phát triển, trong khi cơ cấu cây trồng vật nuôi phù hợp với đặc điểm riêng có của từng địa phương lại không được chú trọng. Hơn nữa, trong việc triển khai nông thôn mới, bóng dáng tham gia của khoa học và công nghệ vô cùng mờ nhạt, có thể thấy ngay là đường xá to đẹp nhưng đời sống kinh tế của người dân không khá lên, chưa mang lại lợi ích thực chất cho người dân, đây cũng là một điểm hạn chế trong triển khai chương trình nông thôn mới.

PGS.TS Phạm Bích San, Viện nghiên cứu tư vấn và phát triển, Liên hiệp Hội Việt Nam

Một điểm quan trọng khác cần được cải thiện, khắc phục nhằm hoàn thành mục tiêu xây dựng chương trình nông thôn mới, đó là cần phân loại, xây dựng các tiêu chí riêng, cụ thể cho từng vùng miền, từng địa phương dựa trên đặc điểm, tập quán, văn hóa riêng, xây dựng bộ tiêu chí chung như hiện nay các địa phương rất khó thực hiện, TS Trương Mạnh Tiến, Chủ tịch Hội Kinh tế môi trường chia sẻ ý kiến. Ông Tiến cũng nhấn mạnh thêm, cần phải quan tâm đến yếu tố bảo đảm an toàn nguồn nước, môi trường, tránh để tình trạng bê tông hóa hàng loạt như ở một số địa phương trong thời gian qua sẽ phá vỡ sự cân bằng của hệ sinh thái tự nhiên.

Ngoài ra, các đại biểu tham dự diễn đàn cũng đã chia sẻ các mô hình xây dựng nông thôn mới triển khai thực tế tại các địa phương như Thái Bình, Phú Thọ, Hà Tĩnh, Hòa Bình … với mong muốn chung, các cơ quan chức năng cần có hướng dẫn, xây dựng các tiêu chí cụ thể dựa trên nhu cầu thực tế của người dân, áp dụng khoa học và công nghệ trong chuyển đổi cơ cấu kinh tế, cây trồng, vật nuôi…, tôn trọng ý kiến  và phát huy được tiềm năng cũng như lợi thế của người dân đồng thời gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa của địa phương.

Thay mặt lãnh đạo Liên hiệp Hội Việt Nam, TS Nghiêm Vũ Khải, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam đã ghi nhận các ý kiến tâm huyết của các nhà khoa học góp ý về việc triển khai thực hiện chương trình nông thôn mới. Sau Hội thảo, Liên hiệp Hội Việt Nam sẽ tiếp tục lấy ý kiến rộng rãi của các nhà khoa học, bạn đọc quan tâm tại mục Diễn đàn khoa học trên Báo Đất Việt về việc thực hiện chương trình nông thôn mới đến năm 2020 và gửi ý kiến chính thức đến các cơ quan có thẩm quyền nhằm góp phần thực hiện thành công chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.